Βαν Βλεκ, Τζον Χάσμπρουκ

(John Hasbrouck Van Vleck, Κονέκτικατ 1898 – 1980). Αμερικανός φυσικός. Τιμήθηκε το 1977 με το βραβείο Νόμπελ φυσικής για την εργασία του σχετικά με την ηλεκτρονική δομή των μαγνητικών συστημάτων, από κοινού με τους Φίλιπ Άντερσον και σερ Νέβιλ Μοτ. Ο Β.Β. πήρε το πτυχίο του το 1920 και το μάστερ το 1921 από το πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν. Έγινε επίσης διδάκτορας του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ το 1922. Διορίστηκε καθηγητής του πανεπιστημίου της Μινεσότα το 1927. Μετά δίδαξε στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, όπου παρέμεινε μέχρι το 1934. Έπειτα μετατέθηκε στο Χάρβαρντ. Το 1969 έγινε επίτιμος καθηγητής. Από το 1945 έως το 1949 ήταν πρόεδρος του φυσικού τμήματος και από το 1951 έως το 1957 κοσμήτορας της αμερικανικής σχολής, της λεγόμενης Μηχανολόγων και Φυσικών Εφαρμογής. Ο Β.Β. θεωρείται πατέρας του σύγχρονου μαγνητισμού. Στο βιβλίο του Η θεωρία τωνηλεκτρικών και μαγνητικών επιδεκτικοτήτων, που εκδόθηκε το 1932, ανέπτυξε τη γενική κβαντομηχανική τυπολογία του θέματος. Έκανε επίσης υπολογισμούς της μοριακής δομής και άνοιξε νέους δρόμους έρευνας στη θεωρία του κρυσταλλικού πεδίου του Μπέτε. Ανέπτυξε επίσης μεθόδους για να περιγράψει τη συμπεριφορά ενός ατόμου ή ενός ιόντος μέσα σε έναν κρύσταλλο. Αργότερα, οι κβαντομηχανικές αυτές μέθοδοι έγιναν το κύριο όργανο έρευνας στον κλάδο της ανόργανης χημείας. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου υπηρέτησε ως διευθυντής σε ένα ερευνητικό εργαστήριο ραδιοηλεκτρολογίας. Εργάστηκε στα ραντάρ και έδειξε ότι σε περιοχή μήκους κύματος 1,25 εκ. υπήρχε μια ανώμαλη γραμμή απορρόφησης, εξαιτίας των μορίων του νερού που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα. Επίσης έδειξε ότι η ακόμα ισχυρότερη απορρόφηση που συμβαίνει σε μήκος κύματος 0,5 εκ. οφείλεται σε τριάδες μορίων οξυγόνου. Δήλωσε αργότερα: «Κανένας από μας που δούλευε στα μοριακά φάσματα στη δεκαετία του 1920 δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι είκοσι χρόνια αργότερα μερικά από τα αποτελέσματα θα είχαν στρατιωτική σημασία, και σαράντα χρόνια αργότερα σπουδαίες εφαρμογές στη ραδιαστρονομία και τη μεταφυσική». Ο Β.Β. απέδειξε ότι ένα εξωτερικό μαγνητικό πεδίο μπορεί να αναμείξει διεγερμένες παραμαγνητικές στοιβάδες, που να έχουν ως αποτέλεσμα μία μη μαγνητική κύρια στοιβάδα, η οποία αποτελεί την αιτία για μια μαγνητική επιδεκτικότητα, ανεξάρτητη της θερμοκρασίας. Αυτό αποτελούσε την κύρια ιδέα της θεωρίας του παραμαγνητισμού. Ο Β.Β. ήταν εξάλλου ένας από τους πρώτους που σημείωσαν τη βασική σημασία των ηλεκτρονικών συσχετίσεων, των αλληλεπιδράσεων δηλαδή των κινήσεων των ηλεκτρονίων, για την εμφάνιση τοπικών μαγνητικών ορμών στα μέταλλα.